آپارات
جلسه درمان راه حل محور چگونه ادامه می یابد؟
هدف از گفتگوی راه حل محور کمک به مراجعان برای شناسایی یک یا چند هدف است که می خواهند بر روی آن تمرکز کنند. هنگامی که یک هدف مشخص شد می توان از چندین ابزار مختلف برای کمک به مراجع با بارش مغزی و یا توسعه ایده های چگونگی دستیابی به اهداف استفاده کرد. این ابزارها شامل کشف موفقیت های قبلی، کشف استثنائات، استفاده از سئوالات مقیاسی و تصور اولین گام های کوچک پیشرفت است. در اینجا نمونه هایی از سئوالاتی وجود دارد که ممکن است در تلاش برای کمک به زوجین به منظور شناسایی اهداف در تمرکز بر آنها مفید واقع شود. شما باید اجازه دهید هر دو نفر پاسخی برای سئوالات ارائه دهند:
– بالاترین امید شما برای این جلسه چیست؟.
– چه نتیجه ای برای شما یک نتیجه خوب از این گفتگو به حساب می آید؟.
– فرض کنید این گفتگو برای شما مفید بوده باشد، امیدوارید نتیجه آن چه چیز متفاوتی باشد؟.
– صحبت کردن با من طی این چند روز را چگونه قلمداد می کنید؟.
– به نظر شما چه تغییرات مثبتی وجود دارد که گفتگوی ما منجر به آن شود؟.
– فرض کنید گفتگوی ما برایتان مفید بوده است، چه تفاوتی ایجاد شده است؟.
– با آمدن به اینجا امیدوارید چه تغییرات مثبتی ایجاد کنید؟.
– و با فرض اینکه تغییری که آرزو می کنید اتفاق بیافتد، چه نکته خوبی دارد؟ چه تفاوتی ایجاد شده است؟.
چگونه از سئوالات معجزه در کار با زوجین استفاده کنیم؟
اگر از سئوال معجزه در کار با یک زوج استفاده می کنید معمولاً با گفتن چنین جمله ای شروع می کنید: «من می خواهم از شما سئوالی بپرسم که الزم است هر دوی شما از تخیل خود استفاده کنید. موافقید؟» و فقط هنگامی که از هر دو نفر چراغ سبز دریافت کردید با پرسیدن سئوال معجزه مانند روش زیر ادامه دهید:
«زمانی که این جلسه تمام می شود هر کاری که الزم است انجام دهید و هنگامی که خانه هستید قبل از اینکه بخوابید به کارهای معمول خود بپردازید و بعد از آن آماده شوید که بخوابید. اکنون تصور کنید شب هنگام درحالی که هر دوی شما در خواب به سر می برید معجزه ای اتفاق می افتد و در نتیجه آن معجزه، مشکلاتی که امروز شما را به اینجا کشانده است از بین می روند. شما نمی دانید که چنین معجزه ای در طول شب اتفاق افتاده است زیرا در خواب بوده اید اما چیزی در صبح به شما می گوید که این معجزه در طول شب اتفاق افتاده است. به نظر شما آن نشانه، چه می تواند باشد؟، اولین علامت کوچک برای هر یک از شما که چنین معجزه ای در طول شب اتفاق افتاده است، چیست؟».
وقتی از یک زوج سئوال معجزه می پرسید به هر دوی آنها فرصت کافی برای پاسخ به آن سئوال را بدهید. آنها به شما و همچنین به خودشان پاسخ می دهند. پاسخ آنها شامل اطلاعاتی راجع به تغییرات مثبتی است که امیدوارند اتفاق بیفتد و همچنین مربوط به اقداماتی است که برای وقوع آن تغییرات باید انجام دهند.
آیا روش های دیگری برای صحبت درباره آینده ترجیحی وجود دارد؟
سئوالات بسیاری وجود دارد که درمانگران راه حل محور می توانند برای بدست آوردن اطلاعات دقیق از زوجین در مورد چگونه دیدن آینده شان استفاده کنند. یکی از این سئوالات که برای زوج ها طراحی شده است سئوالی است که من آن را «معجون عشق» می نامم. این یک تغییر در سئوال معجزه است که به طور خاص برای زوج ها تنظیم شده است. سئوال معجون عشق مستلزم این است که زن و شوهر تصور کنند نوشیدنی خاصی که همان معجون عشق است را می نوشند و باعث می شود دوباره احساسات محکمی نسبت به یکدیگر پیدا کنند. شما می توانید با اشاره به بطری کوچکی که روی میز قرار دارد این سئوال را از زوجین بپرسید: «آیا می دانید محتویات داخل این بطری کوچک چیست؟».
وقتی که آنها با تعجب جواب می دهند، به آنها بگویید این بطری حاوی معجون عشق است. آنها با ناباوری به شما خیره می شوند. اما همچنان به آنها توضیح دهید اگر هر دو یک فنجان از این معجون را بنوشند احساسات محکمی نسبت به یکدیگر تجربه خواهند کرد. این زوج مطمئنا شما را باور نخواهند کرد اما به جای تلاش برای متقاعد کردن آنها که این مایع، معجون عشق است از آنها بخواهید تا در یک آزمایش فکری شرکت کنند: «اگر این واقعا معجون عشق باشد چطور متوجه می شوید که عمل می کند؟».
«بیایید تصور کنیم که هر دوی شما قبل از ترک اینجا این معجون را مینوشید. احتمالاً باور نخواهید کرد که این معجون تاثیری در شما داشته باشد اما من میخواهم بگویم اگر این معجون واقعاً عمل کند چه اتفاقی می افتد؟ اولین علامت برای هر یک از شما که بتواند به شما بگوید شاید این معجون عشق عمل کند چیست؟ علامت بعدی چیست؟ چه اتفاقی الزم است رخ دهد تا شما را متقاعد کند که معجون عشق عمل می کند؟. شما می توانید از این سئوال استفاده کنید تا مراجعانتان توضیحات مفصلی درباره نحوه مدیریت شرایط مختلف چالش برانگیز هنگام عملکرد معجون عشق ارائه دهند. به عنوان نمونه: «آیا می توانید نمونه هایی از برخی موقعیت ها را برای من بیاورید که رسیدگی به آنها برایتان دشوار بوده است؟. با فرض داشتن معجون عشق، چگونه با آن شرایط به طور متفاوتی برخورد خواهید کرد؟».
همانطور که مشاهده می کنید سئوال معجون عشق به سادگی به یک نسخه اصلاح شده سئوال معجزه تبدیل می شود. این سئوال زوجین را وا می دارد تا با همدیگر از چگونگی روابطشان در آینده یک تخیل مفصل انجام دهند. زوجین درحالی که به سئوال معجون عشق با جزئیات پاسخ می دهند به طور خودکار شروع به توصیف چیزهایی می کنند که برای بهبود رابطه خود باید انجام دهند.
چگونه از سئوالات مقیاسی در کار با زوجین استفاده کنیم؟
شما می توانید از سئوالات مقیاسی به روش های مختلفی در کار با زوجین استفاده کنید. نمونه بارز این نوع سئوالات بدین شکل است: «در حال حاضر چقدر از رابطه خود با توجه به مقیاس 10-1 رضایت دارید؟، نمره 1 به این معناست که اصلاً رضایت ندارید و نمره 10 به معنای رضایت کامل است».
هر کدام از آنها می توانند عدد متفاوتی را بگویند، اما هر عددی را که بگویند، می توانید گفتگو را با این سئوال که چرا آن عدد را انتخاب کردند و چرا عدد پایین تری را انتخاب نکردند ادامه دهید. یا اینکه چه تغییرات مثبتی بین این جلسه و جلسه بعد باید اتفاق بیافتد تا آنها به همین سئوال با عدد بالاتری پاسخ دهند.
از مقیاس ها نه تنها می توان برای ارزیابی رضایت عمومی زوجین از رابطه شان بلکه برای ارزیابی زمینه های خاص تری از رابطه مانند رضایت آنها از صمیمیت یا رابطه جنسی، چگونگی همکاری در در تربیت فرزندان، تقسیم کارهای خانه و یا هر بخش مهم دیگری از رابطه استفاده کرد. یک روش دیگر برای استفاده از سئوالات مقیاسی در کار با زوج ها، استفاده از آنها برای ارزیابی انگیزه یا آمادگی برای تغییر است: «در مقیاس 10- 1 ، 10 به معنای این است که من می خواهم هر چیزی که رابطه مان را بهبود می بخشد انجام دهم و 1 به معنای این است که من فقط می ایستم و نگاه می کنم. از زوجین می پرسیم که مایلند در کدام بخش از این مقیاس قرار بگیرند؟».
هنگامی که ما درباره سئوالات مقیاسی صحبت می کنیم ارزشمند است به یاد داشته باشیم که هدف استفاده از آن، این نیست که بدانیم مراجع چگونه وضعیت خود را ارزیابی می کند بلکه یک بستر دیداری جهت بدست آوردن اطلاعات درباره پیشرفت های قبلی مراجع و چگونگی رسیدن به آن و همچنین امید مراجع به پیشرفت های بعدی فراهم می کند.
اگر زوجین از همدیگر شکایت کنند چه کاری انجام بدهیم؟
این یک کاریکاتور زوج درمانی است. دو نفر در مطب درمانگر فقیری نشسته اند که مجبور است به شکایات بی پایان و دعواهای آنها گوش دهد و هم درمانگر و هم زوج احساس می کنند که گفتگوی آنها وقت تلف کردن است. رویکرد راه حل محور با توجه بر تمرکز خود روی چشم انداز آینده ای بهتر و تعریف اهداف واقع بینانه و خاص به جای مشکلات و درگیری ها، سعی در محافظت گفتگو در برابر صحبت هایی به صورت شکایت متقابل دارد.
هنگامی که زن یا شوهر شروع به انتقاد از همسر خود در جلسه می کند درمانگر راه حل محور به طور معمول گوش فرا می دهد و درکش را نشان می دهد اما به جای اینکه علاقه مند دنبال کردن این شکایات باشد مسئولیت کمک به آنها در تبدیل شکایات خود به خواسته ها را برعهده می گیرد. دو نمونه ساده زیر مرحله ابتدایی را نشان می دهد:
– او (شوهر) هرگز برای من گل نخریده است.
– اوه می فهمم. خب، شما می خواهید که ایشان برایتان گل بخرد. درست است؟.
– او (زن) هیچوقت مقاله های مرا نخوانده است.
– اوه می فهمم. خب، شما می خواهید که او مقاله های شما را بخواند. درست است؟.
هنگامی که درمانگر به زوجین کمک می کند تا شکایاتشان را به خواسته های مشخص تبدیل کنند گفتگوی آنها کیفیت متفاوتی به خود می گیرد. باتوجه به اینکه افراد در مورد خواسته های خود راحت تر از مشکالت به توافق می رسند درمانگر می تواند گفتگو را به سمت جهتی با محوریت راه حل هدایت کند. به عنوان نمونه، با درخواست از زوجین برای توافق در مورد خواسته های اولویت دار، این امر محقق می شود.
