آپارات
اگر زوجین اهداف ناسازگار داشته باشند چه کاری انجام دهیم؟
وقتی از دو نفر می خواهید مهمترین خواسته ها یا خروجی مطلوب خود برای درمان را تعریف کنند ممکن است آنها نتایج متفاوتی در ذهن داشته باشند. به عنوان نمونه یکی از آنها می خواهد فرزند داشته باشد اما همسرش چنین خواسته ای ندارد؛ یکی از طرفین خواستار قطع رابطه است اما دیگری می خواهد به رابطه شان ادامه دهد؛ مرد می خواهد شغلی دور از خانه را قبول کند اما همسرش نمی خواهد که او به آنجا برود؛ زن می خواهد فرزندشان تربیت دینی داشته باشد اما شوهرش تربیت سکولار را برای فرزندش مناسب می داند. اهداف ناسازگار بی پایان هستند. اهداف ناسازگار یک معضل برای درمانگران هستند. برای ما امکان ندارد که به یک زوج کمک کنیم تا به طور همزمان به دو هدف متضاد برسند. اما روش های خلاقانه ای برای مقابله با این وضعیت وجود دارد. در اینجا دو نمونه آورده شده است.
دو گزینه خوب
یکی از راه های ممکن برای حل چالش اهداف ناسازگار، کمک به زوجین است که معضل خود را در نمایی جدید ببینند. یعنی نه اینکه هر کدامشان آن وضعیت را از لنز تک بعدی ببینند بلکه طوری نگاه کنند که هر دو گزینه مناسب باشد. این رویکرد مبتنی بر این است که افراد هنگام مواجهه با وضعیت هایی مستاصل می شوند که در آن فقط گزینه های بد را می بینند و یا وضعیتی که گزینه خوبی را می خواهند و گزینه مناسب از نظر دیگری را نمی خواهند. در عوض اگر به آنها کمک شود که چندین گزینه خوب و یا دو گزینه خوب به جای یک گزینه خوب و یک گزینه بد را ببینند آرامش بیشتری پیدا می کنند، خوش بین تر می شوند و می توانند خلاقانه تر تفکر کنند.
برای نشان دادن این روش، تصور کنید با یک زوجی روبرو هستید که یکی از آنها می خواهد رابطه را ادامه دهد اما دیگری چنین علاقه ای ندارد. برای درک این دو گزینه در لنزی مثبت، ممکن است چیزی بدین شکل بگویید: «شما هنوز مطمئن نیستید که آیا می خواهید جدا شوید و یا می خواهید ادامه دهید. بیایید نگاهی دقیق تر به هر دو گزینه بیاندازیم. بیایید فرض کنیم که شما جدا خواهید شد و به نوعی جدایی شما به خوبی عمل کند، به طوری که احساس می کنید به بهترین شکل جدا شده اید. چنین جدایی چگونه به نظر می رسد؟».
مقدمه شما منجر به بحث در مورد چگونگی دید زوجین به جدایی خوب و موفق می شود. پس از این گفتگو با دعوت از آنها در ایجاد تصویری از نحوه رابطه شان در صورت تصمیم گیری برای ادامه زندگی، گفتگو را ادامه می دهید.
«و حالا فرض کنید که در کنار هم خواهید ماند و آنقدر خوب عمل خواهید کرد که هر دوی شما از رابطه تان راضی هستید. چگونه به نظر می رسد؟ و چه چیزهایی باید متفاوت باشد تا شما از این راه حل راضی باشید؟». در این روش درمانگر از هرگونه ارزیابی در مورد تصمیم درست یا نادرست زوجین هنگام تصمیم گیری خودداری می کند و در عوض تصویری مثبت و متقابلاً راضی کننده ای از هر دو انتخاب ناسازگار آنها ایجاد می کند.
کار با زوجین به صورت جداگانه
من مراجعین زیادی را دیده ام. زمانی، مراجع من زوجی بود که شوهر تمایل به پایان دادن رابطه خود با همسرش داشت اما همسرش از زندگی و ازدواج با آن مرد راضی بود. من به آنها توضیح دادم که نمیتوانم همزمان هر دو خواسته آنها را دنبال کنم و گفتم که یکی از راه های ممکن برای مقابله با این وضعیت، تقسیم فعالیتمان به دو بخش است؛ ابتدا با آقا در مورد خواسته او و چگونگی ترک همسر خود به صورت خوب و مشارکتی صحبت می کنم و در بخش دوم با خانم درباره خواسته اش و چگونگی حفظ زندگی و ادامه دادن با شوهرش صحبت خواهم کرد.
هر دوی آنها پیشنهاد عجیبم را به راحتی قبول کردند. جلسه را با آقا ادامه دادم و با او در مورد چگونگی جدایی از همسرش به شیوه ای خوب و محترمانه صحبت کردم و پس از آن به خانم کمک کردم تا درباره چگونگی حفظ شوهر خود فکر کند!.
اگر زوجین هدفی غیرمنطقی داشته باشند چه کاری انجام دهیم؟
مقیاس اطمینان
اینسو کیم برگ و همکارانش روشی محترمانه برای پاسخ به مراجعینی که هدف غیرمنطقی دارند ایجاد کردند. او به جای اینکه به مراجعان بگوید اهداف آنها غیرمنطقی است از روشی به نام «مقیاس اطمینان» استفاده کرد. در این مقیاس از مراجعان سئوال می شود که به چه میزان اطمینان دارند به هدف معین خود دست می یابند.
«در مقیاس 10-1 که در آن 1 به معنای عدم اطمینان در رسیدن به اهداف و 01 به معنای اطمینان کامل در رسیدن به اهداف تعریف می شود، به نظر شما کجای این مقیاس قرار دارید؟». اگر مراجع عدد پایینی مانند 1،2 ،را بگوید درمانگر می تواند از مراجع بخواهد که هدف دیگری را برای صحبت درباره آن پیشنهاد دهد.
«خب، آیا چیز دیگری وجود دارد که بخواهید در زندگی خود تغییر دهید و احساس اطمینان بیشتری نسبت به دستیابی به آن داشته باشید؟». زمانی که در مورد اهداف سئوال می کنید اگر مراجع تنها یک هدف را پیشنهاد دهد درمانگر می تواند به مراجع کمک کند تا اهداف مهم دیگر خود را کشف کند. هنگامی که چند هدف روی میز وجود داشته باشد درمانگر بهتر می تواند به مراجع کند تا یکی از اهداف را برای کار با آن انتخاب کند. هدف غیرواقعی را می توان کنار گذاشت و مراجع می تواند یکی از دیگر اهداف خود را برای کار با آن انتخاب کند. به گفتگوی زیر دقت کنید:
– مهمترین انتظار شما از این جلسه چیست؟.
– من بخاطر اعتیاد پسرم، خیلی ناراحتم. من می خواهم که او مصرف مواد مخدر را کنار بگذارد.
– در مقیاس 10-1 ، چه میزان احتمال وجود دارد که او را از مصرف مواد مخدر باز دارید؟.
– من نمی دانم اما بسیار به صفر نزدیک است.
– آیا چیز دیگری وجود دارد که بخواهید در زندگی خود تغییر دهید و احساس اطمینان بیشتری نسبت به آن داشته باشید؟.
– همسرم به من می گوید که باید زندگی را از نو شروع کنم.
– آیا با او موافق هستید؟.
– می دانم که حق با اوست.
– چقدر اطمینان دارید که می توانید این کار را انجام دهید؟ در مقیاس 10-1.
– فکر می کنم بین 4 و 5 هستم.
نمونه ای دیگر
زوجی برای مشاوره آمدند. وقتی از آنها پرسیدیم که چه انتظاری از این جلسه دارند پاسخ دادند می خواهیم ما را در متقاعد کردن مسئولین مرکز بهزیستی یاری کنید که به ما اجازه فرزند آوری داده شود. آنها متقاضی فرزند خواندگی بودند اما پس از یک روند طولانی، مرکز بهزیستی به دلیل سن نسبتا بالا و بیماری مزمن خانم درخواست آنها را رد کرده بود.
ما سعی نکردیم که آنها را متقاعد کنیم، هدف آنها غیرمنطقی است بلکه به آنها توصیه کردیم هدف دیگری را پیشنهاد بدهند؛ هدفی که منجر به داشتن زندگی خوب شود حتی اگر آنها نتوانند در تجدیدنظر مرکز بهزیستی موفق شوند. به گفتگو دقت کنید: «من می توانم به شما کمک کنم تا مسئولین مرکز بهزیستی را متقاعد کنید، اما به نظرم مهم این است که از وقت خود در کنار هم در مورد اینکه چگونه شما دو نفر می توانید زندگی خوبی داشته باشید و از رابطه تان لذت ببرید استفاده کنیم. حتی اگر نتوانیم تصمیم مرکز بهزیستی را تغییر دهیم».
این زوج با پیشنهاد من موافقت کردند و با آنها درباره چگونگی زندگی خوب در صورتی که نتوانند از مرکز بهزیستی فرزند بیاورند صحبت کردم. در حقیقت پس از صحبت خوب و طولانی با آنها درباره زندگی مطلوب بدون فرزندخواندگی از گرفتن اظهارنامه جهت متقاعد کردن آن مرکز صرف نظر کردند.
اگر یکی از زوجین مشکل روانی داشته باشد چه کاری انجام دهیم؟
اگر یکی از زوجین از مشکل روانی مانند اختلال اضطراب یا دمدمی بودن رنج می برد درمانگر می تواند آنچه را که در ادبیات حرفه ای تحت عنوان «درمان با کمک همسر» نامیده می شود بکار ببرد. این یک روش درمانی است که در درمان افسردگی و برخی دیگر از شرایط سلامت روان نسبت به درمان فردی منظم، موثرتر است. درمان به کمک همسر بدین معنی است که همسر مراجع فعالانه در روند درمانی شرکت می کند. به عنوان نمونه، اگر خانم از افسردگی پس از زایمان رنج می برد همسرش بیشتر اوقات او را هنگام مراجعه به درمانگر همراهی می کند.
درمان با کمک همسر مبتنی بر این مفهوم متعارف نیست که باید در روابط زوجین برخی مشکلات اساسی وجود داشته باشد تا مورد بررسی قرار گیرد بلکه بر این عقیده است که زوجین، حامیان آرمانی و یا حتی همکار درمانگر هستند. کسانی هستند که با راهنمایی و سرپرستی شان می توانند همسرشان را در روند بهبودی، کمک های ارزشمندی کنند. این نوع درمان در بهبود مراجعین افسرده، مضطرب و دارای درد مزمن موثر است اما دلایل خوبی وجود دارد که باور داشته باشیم این درمان باعث بهبود هر بیماری روانی خواهد بود.
درمان با کمک همسر به این معنا نیست که همسر مراجع باید در تمام جلسات درمان حضور داشته باشد. این ایده که همسر مراجع نقش یک حامی فعال یا همان همکار درمانگر را به عهده دارد می تواند از بسیاری جهات مورد استفاده قرار گیرد. درمانگر می تواند بجای دعوت از همسر برای حضور در همه جلسات، از طریق تلفن یا اینترنت با او ارتباط برقرار کند. زوجین معمولاً برای کمک و پیدا کردن بهترین راهکار برای کمک به همسر خود انگیزه پیدا می کنند. همسر حامی یک منبع خارق العاده است که شایسته گرامی شدن، قدردانی و تجلیل می باشد.
سلام وقت بخیر زوج درمانی مبتنی بررویکرد راه حل محور مطالبش فوق العاده است وکاربردی. جالبه که من هم در رویارویی با یک زوج مراجع همین برخورد را داشتم آنها اهداف متفاوت وناسازگاری داشتند وبا بررسی اهداف هردوی آنهابدون قضاوت کردن به جای خوب وبد دیدن اهدافشان ، اهداف هردو را خوب ،خوب دیدیم وبا فرض براینکه هردو هدفشان مناسب وخوب است مورد بررسی قرار گرفت همین موجب شد نگرش جدیدی برای تغییر پیدا کنند تشکدر از مطالب مفیدتون 👌
سلام و تشکر از این مقال و اینکه بسیار بسیار مفید و کاربردی بود خداوند خیرتون بده 🙏